Στο νότιο άκρο της πόλης, στη συμβολή των οδών Μεσημβρίας και Προφήτη Ηλία, στο κέντρο της ομώνυμης πλατείας, βρίσκεται η βρύση Σαλάτς. Η κύρια ερμηνεία τής λέξης ‘’Σαλάτς’’ είναι ‘’καλυβάκι’’, αλλά και ‘’ξηραντήριο καπνών’’, υποδεικνύοντας τον αμιγώς αγροτικό/εξοχικό χαρακτήρα της περιοχής.
Πρόκειται για ένα κρηναίο οικοδόμημα που αποτελείται από λιθόκτιστη παραλληλόγραμμη δεξαμενή με υπερυψωμένο τον δυτικό τοίχο της.
Στο κέντρο του υπερυψωμένου τοίχου διασώζεται εντοιχισμένη μαρμάρινη επιγραφή σε αραβική γραφή. Σε αυτήν δηλώνεται ότι η κρήνη αποτελεί έργο ευποιίας της Ζεϊνέμπ Χανίμ κατά το έτος έτος Εγίρας 1199, που αντιστοιχεί στο έτος 1784-1785. Η επιγραφή με αραβικούς χαρακτήρες φέρεται να μεταφράζεται ως εξής: ‘’Εν ονόματι του Ύψιστου Θεού – Εύχεστε για τους κτήτοτες της πηγής αυτής’’.
Από τα ελάχιστα μνημεία της οθωμανικής περιόδου στο Κιλκίς, η κρήνη του Σαλάτς παρείχε νερό από τον 19ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε για το πότισμα των ζώων, το πλύσιμο κάρων και σκευών. Σημείο συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής, εκτός από τον κοινωνικό της ρόλο στην εξυπηρέτηση των ποικίλων αναγκών και την ανακουφιστική δροσιά που προσέφερε σε διαβάτες και περιοίκους, η κρήνη είναι συνδεδεμένη με τις αναμνήσεις ξέγνοιαστων καλοκαιρινών παιδικών χρόνων των Κιλκισιωτών, όταν στην περιοχή αντηχούσαν γέλια και φωνές από τα ατελείωτα παιχνίδια με τα νερά και τα μπουγελώματα.
Οθωμανική Κρήνη Σαλάτς
