“Παρχαρομάνα ελάλεσεν επάρτεν τον ανέφορον ση Κρούσσας τα ρασία, σην Φύσκαν σταματήσετε τη παρχαρί τον τόπον”.
Για 5η κατά σειρά χρονιά φέτος θα αναβιώσει στη Δημοτική Ενότητα Κρουσσών το έθιμο των Παρχαριών. Τις εκδηλώσεις, που θα είναι διήμερες και θα πραγματοποιηθούν στις παιδικές κατασκηνώσεις της Φύσκας το Σαββατοκύριακο 4 και 5 Ιουνίου 2011, διοργανώνει ο Δήμος Κιλκίς σε συνεργασία με 27 Πολιτιστικά και Ποντιακά Σωματεία.
Τα Παρχάρια 2011, είναι αφιερωμένα όπως εξάλλου και κάθε χρόνο, στην αναβίωση της εξόδου στα Παρχάρια, έτσι όπως αυτή ελάμβανε χώρα στα βουνά του Πόντου. Η Οργανωτική Επιτροπή δουλεύοντας σκληρά όλο το προηγούμενο διάστημα, έχει ετοιμάσει ένα συγκινητικό και ταυτόχρονα διδακτικό ταξίδι στην παράδοση, στα ήθη και στα έθιμα του Πόντου μέσα από εκθέσεις φωτογραφίας και ποντιακών ενδυμασιών, δρώμενα και αναπαραστάσεις αγροτικών εργασιών, παρουσίαση χορών και παρασκευή παραδοσιακών ποντιακών εδεσμάτων. Επίκεντρο της φετινής διοργάνωσης θα είναι η Φύση, η ποντιακή Διατροφή και η Πόντια Γυναίκα.
Το πρόγραμμα έχει ως εξής: Σάββατο 4 Ιουνίου: 6,30 μ.μ. έναρξη εκδηλώσεων. Φίλεμα (φιλοξενία). Από τις 7.30 έως τις 8.30 θα λειτουργεί τμήμα παιδικού ποντιακού παιχνιδιού. 7,30μ.μ. επίδειξη παρασκευής για «ωτία». 8,00μ.μ. επίδειξη παρασκευής για «περέκ» (στην διάρκεια 7,30-8,30 θα γίνουν παράλληλες επιδείξεις για «μακαρίνα», «λαβάς», «βούτορο», «ξύγαλα»). 8,30μ.μ. Ο κύκλος των παραμυθιών. 9,30μ.μ. Μουχαμπέτι τραπέζωμα με τανομένο σορβά. Η υποδοχή θα γίνεται με κεράσματα (τσίπουρο-κερκέλι) και μουσική.
Κυριακή 5 Ιουνίου: 10,30 π.μ. Υποδοχή. Αγιασμός του χώρου. 11,00 π.μ. Λάλεμα παρχαρομάνας και χοροί από μικρές ρωμάνες. Από τις 12 έως τη 1 το μεσημέρι θα λειτουργεί τμήμα παιδικού ποντιακού παιχνιδιού και ζωγραφικής. 12μ.μ. επίδειξη παρασκευής «χαβίτσ». 12,30 μ.μ. επίδειξη παρασκευής «κόλυσμα γιαουρτιού» (στην διάρκεια 12.00 έως 13.00 θα γίνονται επιδείξεις στα «μακαρίνα», «λαβάς», «βούτορο», «ξύγαλα»). 1.00 μ.μ. τραπέζωμα στους θεατές “μακαρίνα με λαβάς». 6,30 μ.μ. Φίλεμα (φιλοξενία). 7,00 μμ Λάλεμα Παρχαρομάνας. 7,15 μ.μ. «Παρχάρια – τρείς άξονες ανάδειξης» χαιρετισμοί επισήμων. 8,15 μ.μ. επίδειξη παρασκευής «περέκ» – «τσουμούρ» – «συρόν». 8,45 μ.μ. παραδοσιακή πάλη. 9,15μ.μ. χοροί από τα μεγάλα τμήματα χορευτικών, τραπέζωμα στους θεατές με χαβίτσ και περέκ. Η υποδοχή θα γίνεται με κεράσματα (τσίπουρο-κερκέλι) και μουσική.
Συμμετέχουν οι 27 κάτωθι σύλλογοι: Ακρίτες Επταλόφου, Ένωση Ποντίων Ν.Κιλκίς «Αργοναύτες», Περιφερειακή Επιτροπή Νεολαίας Κ.Μακεδονίας & Θεσσαλίας της ΠΟΕ, Πολ. Σύλλογος Αγ. Αντωνίου «Τα Κρούσια», Πολ. & Μορφ. Σύλλογος Ν.Ματσούκα «Οι Μωμόγεροι» Αγ. Μάρκου, Πολ. Σύλλογος Βάθης, Πολ. Σύλλογος Γερακαριού, Πολ. Σύλλογος Διποτάμου, Πολ. Σύλλογος Ελευθεροχωρίου, Πολ. Σύλλογος Ευκαρπίας, Πολ. Σύλλογος Κ. Ποταμιάς, Πολ. Σύλλογος Πικρολίμνης, Πολ. Σύλλογος Τερπύλλου, Πολ. Σύλλογος Φύσκας, Πολ. Σύλλογος Χειμαδιού, Ποντ. Σύλλογος Αργυρούπολης, Ποντ. Σύλλογος Ελληνικού «Νέα Ρωμανία», Ποντ. Σύλλογος Ηλιουλούστου «Ο Προμηθέας», Ποντ. Σύλλογος Λεβεντοχωρίου, Ποντ. Σύλλογος Μεταξωχορίου, Ποντ. Σύλλογος Μουριών «Το Μπέλλες», Ποντ. Σύλλογος Ν.Σάντας, Ποντ. Σύλλογος Παλατιανού «Παν. Σουμελά», Ποντ. Σύλλογος Χέρσου, Ποντ. Σύλλογος Χωρυγίου, Τέχνη Κιλκίς και Τμήμα Πάλης ΓΑΣ Κιλκίς.
Χορηγοί: Αγροτική Τράπεζα Ελλάδας, Αναπτυξιακή Κιλκίς (ΑΝ.ΚΙ.), ΒΙΚΟΣ, Εγνατία t.v., Κρεοπωλείο Κουραλίδης, Κριεζής Travel, ΛΥΚΑΣ Γαλακτοβιομηχανία, Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς, Ραγιάν Κιλκίς (Παραδοσιακές Τροφές).
Χορηγοί επικοινωνίας: Γνώμη, Ειδήσεις, Ημερησία, Kilkistoday, Μαχητής, Νέα Πορεία, Πρωινή, Πρώτη Σελίδα, Ράδιο Επιλογές, Ράδιο Μαχητής, Ράδιο Σύνορα, Χρόνος.
Παρχάρια
Τα παρχάρια αποτελούσαν θερινά βοσκοτόπια και βρίσκονταν πάνω στα βουνά. Ήταν προσήλια, διέθεταν αρκετό νερό και ήταν προφυλαγμένα από τους δυνατούς ανέμους. Κάθε χωριό είχε και το δικό του παρχάρ’, όπου τους θερινούς μήνες γινόταν αξιοποίηση της πλούσιας βοσκής.
Στα παρχάρια έμεναν με καθορισμένη αμοιβή (γαλακτοκομικά προϊόντα) εκτός από τους τσοπάνους και οι παρχαρομάνες (μεσήλικες γυναίκες), οι οποίες ηταν ειδικευμένες στη γαλακτοκομία.
Το παρχάρεμα ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής άρχιζε συνήθως από τα μέσα Μάη και τελείωνε μέσα Σεπτέμβρη. Η ζωή στα παρχάρια ηταν δύσκολη και κοπιαστική. Βασικές ασχολίες στο παρχάρ’ ηταν η βοσκή και περιποίηση των ζώων, το άρμεγμα και το βράσιμο του γάλακτος, το πήξιμο και η παρασκευή γιαουρτιού, βουτύρου, τυριού και πασκιτάν.
