Το λαϊκό παραδοσιακό θέατρο του Πόντου είχε την τιμητική του, στο πρόγραμμα εκδηλώσεων του ”Χριστουγεννιάτικου Χωριού” του Δήμου Κιλκίς, τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων.

Με αφετηρία το Δημαρχείο Κιλκίς, μόλις βράδιασε, η πομπή των Μωμόγερων διέσχισε την κεντρική οδό της 21ης Ιουνίου για να καταλήξει εν μέσω χορού και πειραγμάτων στο γνώριμο χώρο του ”Χριστουγεννιάτικου Χωριού”, την πλατεία Ειρήνης, όπου και δόθηκε η κεντρική παράσταση. Το θεατρικό δρώμενο, που έχει τις ρίζες του στους προχριστιανικούς χρόνους, παρουσίασαν ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος ”Οι Μωμόγεροι” Αγίου Μάρκου Κιλκίς, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ”Χριστουγεννιάτικου Χωριού”, σε συνεργασία με τους Πολιτιστικούς Συλλόγους Ευκαρπίας ”Το Λαβάς” και Ηλιολούστου ”Το Καρς” και τα χορευτικά τους συγκροτήματα.

Παρά το τσουχτερό κρύο, η πλατεία Ειρήνης γέμισε ασφυκτικά από κόσμο που έδειξε πράγματι να απολαμβάνει τη θεατρική παράσταση η οποία φέρει την υπογραφή της λαϊκής παράδοσης του Πόντου.

Μαζί τους ήταν και ο Δήμαρχος Κιλκίς Δημήτρης Σισμανίδης, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πρόνοιας – Πολιτισμού – Δόμησης – Διαφάνειας Δημήτρης Τσαντάκης, ο δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Κυριακίδης, ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου ”Μωμόγεροι” Αγίου Μάρκου Γιάννης Διαμαντίδης, το μέλος του συλλόγου και συντονίστρια της εκδήλωσης Κική Πασχαλίδου, εκπρόσωποι πολιτιστικών συλλόγων και φορέων.

Λίγα λόγια για τους Μωμόγερους

Οι Μωμόγεροι είναι ένα θεατρικό δρώμενο που παιζόταν το δωδεκαήμερο μεταξύ Χριστουγέννων και Θεοφανείων.

Κατά τον Κιλκισιώτη καθηγητή και συγγραφέα Χρήστο Σαμουηλίδη υπάρχουν πενήντα πέντε παραλλαγές σε όλο τον Πόντο. Η παραλλαγή του Αγίου Μάρκου προέρχεται από τους κατοίκους της Λαραχανής, περιοχή Ματσούκας και περιφέρεια Τραπεζούντας.

Κάθε Παραμονή της Πρωτοχρονιάς και την Πρωτοχρονιά, νέοι μεταμφιέζονταν σε διάφορα πρόσωπα και δημιουργούσαν ένα θίασο. Τα μέλη ή τα πρόσωπα του θιάσου ήταν ο γαμπρόν, ή αλογάς, η νύφε, ο Γέρον, η Γραία, ο Γιατρόν, ο Τσανταρμάς, το άλογον, οι Μωμόγεροι, διασακκάς, μουσικοί (ο λυράρης, Νταουλτσής) και παλιά (δίκωλος, αρκούδα και αρκουδάς…) και έκτακτα πρόσωπα ο Νοικοκύρης και οι Θεατές.

Το περιεχόμενο, κατά κανόνα είναι κωμικό και η παράσταση χαρακτηρίζεται ως κωμωδία. Στοιχείο της κωμωδίας είναι και η παρανόηση της γραίας στο διάλογό της με τον γιατρό. Η κωμωδία όμως αυτή, παίρνει σε μερικές περιπτώσεις κοινωνικές διαστάσεις και σατιρίζει τη διαφθορά και της αυταρχικότητα (τότε των Τούρκων αρχόντων, των Τούρκων δικαστών, των γιατρών και των αστυνομικών οργάνων καθώς και την τυραννική συμπεριφορά των πρώτων σε βάρος των απλών, των φτωχών ανθρώπων και ραγιάδων) και τώρα όλων αυτών στην πατρίδα μας. Η αντίδραση σ’ όλα αυτά είναι η κοροϊδία και τα κωμικά καμώματα από τη μεριά των καταπιεζομένων ή και ο εξευτελισμός των σημερινών αφεντάδων. Τούτο αναδεικνύεται ιδιαίτερα στο δρώμενο της νεκρανάστασης του γέρου με το διάλογο της γραίας – γιατρού – νοικοκύρη.

Ο δε ευχετηριακός χαρακτήρας της παράστασης διαφαίνεται από τη χρονική σύνδεσή της με την Πρωτοχρονιά και από τις ευχές που δίνουν και παίρνουν οι Μωμόγεροι.

Ο κόσμος χρησιμοποιούσε τις φράσεις για το θίασο ”Τα Μωμοέρα έρχουνταν” ενώ για την παράσταση έλεγαν ”παίζ ‘νε τα Μωμοέρα”.

Η πομπή των Μωμογέρων περιφέρεται στους δρόμους και πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι του χωριού. Οι κάτοικοι στήνουν τραπέζια με ποτά και κεράσματα για να τους υποδεχθούν.

Σε όλη τη διάρκεια της παράστασης οι Μωμόγεροι δημιουργούν φοβερή και άγρια εντύπωση προκαλώντας τους θεατές φόβος και δέος αλλά και με τη συμπεριφορά και τα πειράγματά τους γέλιο. Είναι ανήσυχοι και σε πλήρη επιφυλακή και περιφέρονται γύρω από τη νύφη. Μην διανοηθεί κανείς και αρπάξει τη νύφη! Και με αυτή τη συμπεριφορά της προκαλεί τον έρωτα, τη γονιμότητα! Οι θεατές συμμετέχουν ενεργά στο θεατρικό δρώμενο προσπαθώντας να κλέψουν τη νύφη, ή πειράζοντας το γέρο και την γραία αλλά και το αντίθετο.

Ο δε γιατρός εξετάζει, επίσης, τους θεατές, τους νοικοκυραίους, διερχόμενα ζώα και ότι άλλοι μπορεί να προκαλέσει γέλιο.

Μετά το πέρας της λαϊκής θεατρικής παράστασης, ακολουθούν ποντιακοί χοροί.